Creativiteit en passie op het snijvlak van tech en business

Bij Damen Shipyards Group denken ze in het groot — zo slagen ze erin om elk jaar maar liefst 200 schepen op te leveren. De inzet van gepassioneerde IT’ers die technologie én toepassingen kunnen helpen ontwikkelen wordt bij Damen cruciaal om marin

e-, offshore-, bagger- en commerciële scheepvaartklanten te blijven voorzien van de modernste schepen, meent Aart Rupert, de Chief Digital Officer (CDO) van de onderneming.

Veel diversiteit en complexiteit

Met 12.500 medewerkers op 52 scheeps- en reparatie-werven en kantoren in 20 landen op 5 continenten legt Damen Shipyards Group zich toe op ontwerp, bouw en onderhoud van diverse soorten schepen. De breedte en diepte van het portfolio wekt ontzag. Denk bijvoorbeeld aan fregatten en aan Multi-Purpose Support Ships (MPSS), ontwikkeld om te voldoen aan hedendaagse defensie- en veiligheidsuitdagingen. Denk ook aan gespecialiseerde Service Operation Vessels (SOV), speciaal ontwikkeld voor de ondersteuning van offshore windmolenparken, met geavanceerde technologieën voor operaties op zee. Damen, zo legt Rupert uit, is ook wereldwijd bekend om luxe jachten voor particuliere eigenaren die op zoek zijn naar op maat gemaakte en hoogwaardige vaartuigen.

Het gaat om bouwen, maar zeker ook om scheepsreparatie, conversie en lifecycle support. Bij dat alles spelen technologie, IT en digitalisering, zo stelt de CDO, een cruciale rol. “Wij investeren voortdurend in innovatieve oplossingen om de efficiëntie te verbeteren, de klanten beter te bedienen en — dat wordt steeds relevanter — duurzaamheid te bevorderen.”

 Hoe dragen tech en IT bij aan het succes van dit concern? Rupert schetst een organisatie, die wereldwijd bouwt en levert, van Europa tot Vietnam en China. Het sleutelwoord in zijn uitleg is complexiteit. “We werken voor veel afnemers in veel landen, wat voor veel diversiteit en complexiteit zorgt — en onze IT-voorzieningen moet dat alles ondersteunen. Daarbij leveren we defensiematerieel, wat specifieke eisen stelt aan onze IT-basisinfrastructuur en zeker aan onze security.” Daarnaast is scheepsbouw per definitie een complex proces. “Sales, design, engineering en productie, creëren vele terabytes aan requirements: het gaat om gigantisch veel informatie, specs en tekeningen. En: dito parts, geleverd door de supply chain, die uiteraard foutloos moeten kunnen worden besteld. De productie: denk aan elke snijmachine, elk apparaat dat op een werf moet worden aangestuurd. En als zo’n schip dan is opgeleverd, dan moeten we decennialang service en onderhoud kunnen leveren. De IT die nodig is voor de realisatie van onze producten moet hoogwaardig en robuust zijn.”



En ook: in toenemende mate geautomatiseerd. Rupert vertelt over de operatie die is gestart om alle platformen bij Damen te vernieuwen, van sales, de supply chain en de productie tot product lifecycle management. “We zitten midden in de overgang van toepassing van 2D- naar 3D-tekeningen, net zoals in de auto- en de vliegtuigindustrie gebruikelijk is. Het lastige is alleen dat onze productie-aantallen lager zijn en we veel meer onderdelen in een schip gebruiken. Een Boeing 777 heeft 75.000 parts, onze fregatten hebben er wel 500.000. Van een 777 worden er honderden gemaakt, wij zijn bij fregatten blij met een mooie serie van zes.” Daar komt bij dat bij een schip veel externe partijen bijdragen aan de engineering van installaties en systemen — naadloze informatie-uitwisseling is daarbij belangrijk.

Vol met hoogwaardige technologie

Rupert, die elf jaar geleden bij Damen aantrad als CDO: “Vroeger was een schip eenvoudiger, ons bedrijf kleiner, de wereld minder veeleisend. We zijn gegroeid, onze schepen stoppen we vol met hoogwaardige technologie. Wij moeten als onderneming ook de transitie maken om die technologie bij te benen en een plaats te geven in onze werven en op onze engineering-huizen. Daarbij komt dat al die engineers ook graag van elkaars expertise gebruik maken. Onze yachting-divisie bouwt onder meer op een werf in Roemenië, maar onze naval- en offshore divisies ook. De informatievoorziening op die werf moet dat kunnen ondersteunen, er moet uniformiteit komen. We zijn de voorzieningen aan het gelijktrekken.”

Als scheepsbouwer is Damen meer dan ooit een soort ‘system integrator’. “Veel systemen op een modern schip hebben onderlinge afhankelijkheden, ze zijn sterk met elkaar verweven. Dat zie je overal terug, bijvoorbeeld in de platforms aan boord die autonoom varen mogelijk maken. De architectuur daarvan krijgt op dit moment bij Damen veel aandacht. De IT/OT-integratie is in volle gang, zowel in de producten als op de werven.”

Dat heeft gevolgen voor de organisatie van de informatievoorziening. “De aloude IT-afdeling ontwikkelt zich tot een geïntegreerd en multidisciplinair team dat samen ook zaken als architectuur en security oppakt. En waarin ‘functionals’ en ‘non-functionals’ samenkomen.”

‘Continuous improvement’

Wat zijn de consequenties van deze ontwikkelingen voor de IT’er,hoe past deze in het snel vernieuwende Damen? “We hebben voor een deel nog steeds dezelfde mensen nodig. Mensen die de core systemen goed kunnen neerzetten, waarbij ik aanteken dat we veel van het beheer hebben geoutsourced aan partner TCS. Daarnaast is er wel wat veranderd. Vroeger zette je een systeem neer en verving je het na vijf jaar. Nu hebben we ‘continuous improvement’ en werken we agile. In alle platformen proberen we nu continu verbeteringen door te voeren. Dat maakt wel een belangrijk verschil.”

In dat opzicht is de wereld van IT en tech wel sterk aan het veranderen, vindt Rupert. “Het vraagt een andere kijk en andere vaardigheden. De traditionele IT’er maakte zich tien jaar geleden druk over robuustheid en continuïteit — hij of zij probeerde de boel vooral goed draaiende te houden. Nu hebben we mensen nodig die, niet alleen in staat zijn de boel goed draaiende te houden, maar ook in staat zijn om onze technologie, processen, data en informatievoorziening continu te verbeteren.”
De toekomstige IT’er moet dus andere dingen meebrengen. “Kennis van de supply chain, kennis van engineering, kennis van processen, noem maar op. Alles om de bedrijfsvoering efficiënter te maken. De toekomst vraagt om een veel bredere blik, zodat alles kan worden meegenomen in de continue verbeteringsslag. Dat vergt inzicht en overzicht — en creativiteit.”

Creatief denken, nieuwe soft skill

Creativiteit? Rupert noemt technologieën als GenAI en IoT. “De vraag die de industrie impliciet en expliciet stelt, is deze: kunnen we met deze technologieën creatieve oplossingen bedenken die onze organisatie beter, onze producten geavanceerder en onze klantbediening hoogwaardiger maken?”

Creatief en out-of-the-box denken als nieuwe soft skill? “Technologie is er in overvloed. De vraag is welke use cases je kunt bedenken met al deze mogelijkheden. Wat kan je doen met AI? Hoe kan je sales-, engineering-, supply chain- en legal afdelingen beter maken? Dat vergt slim en oorspronkelijk denken. De IT’er van vandaag moet in staat zijn om hierover op creatieve wijze met elke afdeling in de onderneming na te denken.”

Creativiteit op het snijvlak van tech en business dus. “Business kennis is wel een pre voor de IT’er, maar misschien moeten we dat ook niet overdrijven. Moet iemand die GenAI goed snapt veel juridische kennis hebben om een use case te bouwen voor de Legal Department? Dat weet ik niet zeker. Begrijpen wat er speelt, dat is belangrijker, net als nieuwsgierig zijn.”

Nieuwsgierigheid gaat belangrijker worden

Nieuwsgierigheid dus, vooral naar tech en toepassingen. Rupert vertelt over de ontwikkeling bij Damen om een afdeling ‘Emerging Technologies’ op te zetten, dat ervoor moet gaan zorgen dat de onderneming kennis heeft en profiteert van de nieuwste ontwikkelingen. “Zeker daar zoeken we creativiteit en nieuwsgierigheid, maar ook de vaardigheid om nieuwe dingen praktisch toe te passen, die ons laat leren en opschalen. Het is een afdeling die onder meer ook een AI Lab krijgt, waar dingen getest worden en klaargemaakt voor onze praktijk. De vraag is of we daar experts op deelgebieden moeten neerzetten, of generalisten met een bredere blik. Persoonlijk denk ik dat de soft skills — nieuwsgierigheid, lerend vermogen — daar veel belangrijker gaan worden dan de technische kennis.

”Emerging Technologies: daar haalt Damen de nieuwste ontwikkelingen binnen. “De vacature staat nu een week open en we hebben in die korte tijd al 83 uitstekende cv’s binnengekregen.” Nieuwe ontwikkelingen, zoals GenAI. Rupert: “Ik heb nog nooit gezien dat de business zo hard riep om toepassingen van nieuwe technologie als bij AI. Zonder te weten wat het precies is en kan en wat de randvoorwaarden zijn: medewerkers zien overal mogelijkheden en er is een lichte haast voelbaar om toch vooral niet de boot te missen.”

Optimaliseren routes door AI

Welke toepassingen ziet Rupert voor AI in een industriële omgeving? “Dan maak ik wel onderscheid tussen ‘daily AI’ en ‘gamechanging AI’. AI kan samenvattingen, analyses, risk assessments en offertes maken, dat is duidelijk. Met chatbots en een paar goede documenten kunnen we ook de customer experience verbeteren.” En AI als gamechanger bij engineering van schepen? “Ik zie mogelijkheden bij het geautomatiseerd tekenen van pijp- en kabelroutes. Bij een schip van gemiddelde grootte zit zo maar vijf kilometer kabel en de routes worden door introductie van systemen vaak gewijzigd. Optimaliseren van routes zou door AI gedaan kunnen worden. AI maakt ook steeds meer mogelijk bij het varen, bijvoorbeeld door optimale, energiezuinige
vaarroutes te bepalen op basis van weer en stroming. Of door de optimale trekkrachten voor een sleepboot real-time te bepalen.”

‘Onderhoudsboekje’ als meerwaarde

Bij dit alles krijgt ook data steeds meer gewicht. Zo is Damen-dochter Triton succesvol met het verzamelen van data van schepen om deze vervolgens in dashboards aan klanten aan te bieden. En ook de toepassing van blockchain komt dichterbij. “Het kan interessant zijn om de onderhoudsgegevens van schepen onder te brengen en aan te bieden in blockchain. Inclusief alle info over welke onderdelen zijn vervangen en details over die onderdelen. Dat levert een geavanceerde versie op van een goed bijgehouden ‘onderhoudsboekje’ dat — net als bij een gebruikte auto — een grote meerwaarde kan bieden voor een schip.”

Zo wordt IT en tech alsmaar belangrijker in de wereldvan Damen Shipyards Group. Rupert gelooft in de aantrekkingskracht van de onderneming voor nieuw talent. “Omdat het grootschalige maakindustrie is. Dat is en blijft een interessante sector, met een mooi product. Hollands glorie. Mooi werk.”

Maar nog even dit: wie gaan straks de mooie jobs krijgen om de eerdergenoemde afdeling ‘Emerging Technologies’ van de grond te krijgen? Rupert, na enig nadenken: “Kennis, creativiteit, nieuwsgierigheid... allemaal belangrijk. Maar ik denk dat we de kandidaten kiezen met passie voor de technologie en de toepassing ervan.”

____________________________

Vraag het boek aan

Dit interview is onderdeel van 'Grensverleggers': een boek vol gesprekken met Nederlands toonaangevende leiders over het snel veranderede vakgebied van IT en de invloed ervan op de IT-professional van morgen. Met o.a. Picnic, Defensie, KLM, PostNL en UWV.

Vraag het boek hier aan