Over de nieuwe Einsteins en satéprikkers in de bodem

Er is geen onderneming in de wereld die meer weet over de bodem van de aarde dan Fugro. Het gespecialiseerde beursgenoteerde bedrijf, met Leidschendam als hoofdvestiging, wordt ook wel eens ‘de Google van de Geo-data’ genoemd. CIO Ton Arrachart noemt Fugro “een zeer datagedreven technologiebedrijf”. “Innovatie en IT dragen bij Fugro bij aan het verkrijgen van inzicht in de aardbodem en aan het vertalen en verwaarden van technische mogelijkheden.”

Relativiteitstheorie op een bierviltje

Arrachart kwam in 2022 bij Fugro in dienst als CIO om Fugro’s digitaliseringsagenda aan te sturen. De onderneming die in de media al sinds mensenheugenis kortweg ‘de bodemonderzoeker’ wordt genoemd, is wereldleider in advisering en dienstverlening op het gebied van Geo-data. Fugro zelf formuleert dat als ‘het gebruiken van de kracht van Geo-data om de geheimen van de aarde te ontsluieren. Van oppervlakte tot ondergrond, van natuurlijke tot bebouwde omgeving. Samen met onze partners en klanten bouwen we aan een veiligere en leefbaardere wereld.’

Fugro verleent haar diensten in een breed portfolio aan markten. Denk bijvoorbeeld aan offshore windenergie, met oplossingen voor inspectie en monitoring voor klanten. Een ander terrein is ‘coastal resilience’. Want, zegt Fugro, 40% van de wereldbevolking woont binnen 100 km van de kust en deze kustlijnen worden bedreigd. “Wij kunnen een vitale rol spelen bij de bescherming van kustgebieden door onze expertise op het gebied van grootschalige kartering en monitoring en onze consultancy op het gebied van Geo-data”, zo meldt Fugro op de website.

Fugro bedient opdrachtgevers door zowel de bebouwde als de natuurlijke omgeving in kaart te brengen, te modelleren en te monitoren. Data, en met name Geo-data, is waar het allemaal om draait. En dan met name om ‘Geo-data as a Service’, een voor Fugro relatief nieuwe aanpak die klanten toegang biedt tot beschikbare Geo-data op een ‘as a service’ basis. Arrachart spreekt met ontzag over de mensen die bij Fugro de verdere digitalisering van de onderneming vormgeven. De CIO, na een carrière die hem onder meer bracht bij bedrijven Henkel, Heineken, Vopak, Free Record Shop en Sligro: “Ik heb nog nooit bij een bedrijf gewerkt waar zoveel mensen bij wijze van spreken in staat zijn op een bierviltje uit te tekenen wat de relativiteitstheorie inhoudt. Raketwetenschappers!”

Bodem onderzoeken met 'drijvende drones'

‘Geo-data as a Service’ is dus the ‘name of the game’. Arrachart: “Ons business model is in feite heel simpel. We steken als het ware een satéprikker in de bodem, virtueel of fysiek. Het inzicht dat we onze klanten op basis van deze data verkrijgen, is ons product. Steeds vaker ‘verkopen’ we onze klanten ook toegang tot de voor hen relevante data. In vaktermen gezegd: we verdienen geld met ‘multiple dipping’, waarbij we meer inkomsten genereren uit beschikbare data.” Die data hebben bijvoorbeeld betrekking op te bebouwen omgeving, land waarop gebouwd gaat worden. Soms is er ook water op die bodem — denk aan locaties op zee waar windparken worden gebouwd. Om de zeebodem te onderzoeken en in kaart te brengen zet Fugro dikwijls speciale, zelf ontwikkelde vaartuigen in met sensoren aan boord. “Soms worden die vaartuigen op afstand bestuurd, maar we werken ook al op beperkte schaal met autonome vaartuigen. Een soort ‘drijvende drones’”, vertelt Arrachart.

In eigen huis ontwikkeld

Hoe bijzonder en afwijkend is de technologie- en IT-operatie bij Fugro, noodzakelijk om wereldleider op dit terrein te zijn? Om dit goed te begrijpen, legt Arrachart uit dat het business model van Fugro uit meer bestaat dan alleen ‘mapping’ of in kaart brengen. “De volgende stap is modelleren. Daarna volgt monitoring, een relatief nieuwe activiteit. Wij houden voor klanten de staat en de stabiliteit van objecten in de gaten, van windmolens en bruggen en tunnels tot kantoren en parkeergarages, maar ook van kabels en pijpleidingen op de zeebodem. In aardbevingsgebieden is dat heel relevant. We houden daar dus die eerdergenoemde satéprikker permanent in de bodem en registreren en analyseren de data. Daarbij speelt IT een belangrijke rol.”

“Geo-data is ons product, onze waarde. We creëren, genereren en verwaarden het. Onze data-scientists zijn daar de hele dag mee bezig. De tools en oplossingen waarmee ze werken, zijn vaak in eigen huis ontwikkeld. Fugro is een van de weinige bedrijven die de schaal en expertise heeft om zelf toepassingen te ontwikkelen om alles uit deze Geo-data te halen. Dat maakt ons bijzonder.”

Beeld: R. de Bruijn_Photography / Shutterstock.com

Uitvindersinstelling

Het zijn dus ook uitvinders, die techneuten bij Fugro. Arrachart noemt de bodemonderzoektrucks die decennia geleden in eigen huis zijn ontwikkeld om zogeheten ‘cone penetration tests’ (CPT) van de bodem te doen. “Daar zijn we bekend en groot mee geworden. Op basis van een idee dat hier ontstond en dat in de praktijk verder is geperfectioneerd. Een typisch voorbeeld van onze uitvindersinstelling. Die is nog springlevend en passen we tegenwoordig toe bij het ontwikkelen van algoritmen en bij het toepassen van bijvoorbeeld AI in onze praktijk.”

Hoe? “We gebruiken en ontwikkelen ook zelf AI voor kwalitatief betere analyses van onze Geo-data. Die technologie zullen we ook aan onze klanten aanbieden, waarmee ze zelf de analyses kunnen uitvoeren en inzichten kunnen genereren uit de data waar ze middels het ‘as a service’ concept toegang toe hebben.”

Van data naar analyses naar inzichten uit Geo-data — daar wil Arrachart AI een rol in laten spelen. Zo mogelijk ontwikkeld door de speciale innovatieteams
die bij Fugro actief zijn. “Naast de collega’s die onze IT — de infrastructuur, de systemen — in de lucht houden, werken ca 400 medewerkers permanent aan dit soort technologische innovatie. We zijn een technologiebedrijf. Een organisatie die transformeert van ‘doing IT’ naar ‘being digital’, met Geo-data als belangrijkste asset.”

'We hebben innovators nodig'

Die datagedrevenheid is een eigenschap die belangrijk is bij nieuwe medewerkers. “Wat we zoeken? De nieuwe Einsteins van deze tijd, die ons bodemonderzoek naar een nog hoger niveau brengen. Mensen die, zoals ik het graag uitdruk, ‘beyond the edge kunnen denken’. Die ons kunnen helpen zelf onze apparaten — zoals die CPT-truck van weleer — en onze slimme oplossingen te bouwen. Dat is bijzonder aan Fugro. We hebben innovators nodig. High flyers!

“Over de skills: het is voor mij niet zozeer intelligentie die we zoeken, maar meer slimheid, ‘streetwise’ zijn. Het gaat mij om mensen die zin en onzin van ontwikkelingen weten te onderscheiden. Mensen die daarbij niet de technologie zelf centraal stellen, maar de value-add. De jongste talenten anno 2024 weten en kennen veel. Ik zie graag dat ze een drive hebben om iets bijzonders te doen. Iets zeldzaams, nota bene in een soort buitenwijk van Leidschendam, te midden van slimme raketgeleerden. Dat trekt bijzondere mensen aan. Slimme mensen, maar vooral ook doorzetters.”

Waarom zouden jonge afstudeerders volgens Arrachart een loopbaan in de IT moeten overwegen? “Ik durf te stellen dat we midden of zelfs aan het begin in de digitale revolutie zitten. Geopolitiek wordt bepaald door daar waar de technologie (chips) wordt ontworpen, gemaakt of waar de grondstoffen worden gedolven en zelfs wie ze mogen gebruiken (dual use). ‘Digital capabilities’ and ‘tech savvyness’ zijn de competenties om relevant te zijn en te blijven om daarmee evoluties of zelfs revoluties te triggeren. Het is gaaf om dat mee te maken. En nog gaver om aan de knoppen te zitten.” “Het werk van de IT’er gaat in de komende jaren wel veranderen. Het gaat er niet om dat je de slimste of de intelligentste bent, maar of je de vernieuwingen begrijpt, juist interpreteert en er iets mee doet. De toekomst is aan hij of zij die ziet hoe je er geld mee kan verdienen of macht vergaren of anderszins de vertaling kan maken naar eenuse- of business case.”

'Manipulative technology'

Wat zijn de technologieën die de toekomst van werk binnen en buiten IT gaan bepalen? “Eerder hebben we gezien dat de intrede van bepaalde technologieën meer een revolutie dan een evolutie triggerden. Ik doel op zaken als personal computing, mobile computing (gsm, pc anywhere), internet, pocket computing (smartphones, pda’s), cloud, ML/AI. Al deze technologieën hebben invloed gehad op ofwel onze productiviteit dan wel de introductie van nieuwe serviceproducten en daaraan gerelateerde business models.”

“Maar welke tech de boel in de komende tien jaar echt op z’n kop gaat zetten? Als ik een poging mag wagen, dan noem ik ‘manipulative technology’. De data die we als mens genereren wordt gebruikt dan wel misbruikt om ons te beïnvloeden. De ‘smart’ wearables van nu worden als ‘smart’ ervaren door de huidige ‘gebruikers’ maar naar mijn mening zijn het ook de datageneratoren en daarmee de revenu generators van de aanbieders van die tech. De verkregen data over personen wordt gebruikt om zeer persoonlijke diensten en producten aan te bieden en daarmee persoonlijk gedrag te beïnvloeden.”

De vonk van innovatie

Zo komt het gesprek opnieuw op AI, dat door de fors gegroeide rekenkracht nu voor iedereen beschikbaar is. Arrachart kijkt enigszins bezorgd naar hoe grote marktpartijen zich manifesteren. Zo is Microsoft bezig al zijn klanten zo spoedig te binden aan hun AI-producten en -diensten. Hoe hard wordt de concurrentie met Amazon? En hoe mengt Google zich met Gemini in de strijd om marktaandeel? “Waar ik mee worstel is dit: hoe kunnen we in deze strijd nog zin van waanzin onderscheiden? De AI-producten van al deze aanbieders zijn gebaseerd op het gebruik van de door gebruikers aangeboden data.”

“De kleine letters in de gebruiksvoorwaarden van bijvoorbeeld Copilot zeggen dat alles dat op het platform wordt aangeboden mag worden benut voor eigen gebruik of door hun affiliates. Daar heb ik uiteraard zorgen over. Want elke keer als iemand deze platforms gebruikt, is deze ze feitelijk aan het laden met data en kennis. En in geval met bedrijfsspecifieke kennis, mogelijk zelfs ‘intellectual property’. Sturing op security awareness is daarom bij Fugro erg belangrijk.
Onze Geo-data zijn immers onze ‘kroonjuwelen’, verkregen door onze manpower en technologie. Er is dus ook een keerzijde bij gebruik van AI. Ik zie heel veel potentie in het gebruik van AI. Maar gebruik zonder enige kennis en zonder restricties, daar heb ik uiteraard wel grote bedenkingen bij.” Stof tot nadenken aan het eind van een gesprek vol optimisme over de toekomst van een prachtig bedrijf. Arrachart: “Er is een dun lijntje tussen gebruik en misbruik. Dat lijntje is: moraal. In principe gebruik je niet andermans eigendom. Maar als data voor het oprapen ligt…”

____________________________

Vraag het boek aan

Dit interview is onderdeel van 'Grensverleggers': een boek vol gesprekken met Nederlands toonaangevende leiders over het snel veranderede vakgebied van IT en de invloed ervan op de IT-professional van morgen. Met o.a. Picnic, Defensie, KLM, PostNL en UWV.

Vraag het boek hier aan